Pojawiające się w rejonie Olkusza i Bolesławia zalewiska to zjawisko związane z podnoszeniem się lustra wody w dawnym leju depresji, który powstał wskutek odwadniania byłej Kopalni “Olkusz-Pomorzany”. Po wyłączeniu pomp woda wraca do swojego naturalnego poziomu. Zmiany te najlepiej widać w działających do niedawna kopalniach piasku, które wypełnia woda. Malownicze zalewiska kuszą szczególnie w upalne dni, dlatego należy pamiętać, że dla własnego bezpieczeństwa można podziwiać je wyłącznie z odległości, a pod żadnym pozorem nie wolno się w nich kąpać.
W jakim tempie podnosi się woda?
Podnoszenie się poziomu wody po zamknięciu kopalni jest zjawiskiem naturalnym, prognozowanym przez specjalistów i naukowców. Zaskoczyło jedynie jego tempo -znacznie szybsze niż przewidywano. Aktualny poziom wody miał zostać osiągnięty za 40-60 lat. Wszystko wskazuje na to, że do poziomu docelowego zostało już niewiele, bo kilka metrów. W tym momencie sytuacja jest stabilna, a tempo wzrostu zauważalnie przyhamowało. W okolicach szybu Chrobry w Olkuszu od momentu wyłączenia pomp woda podniosła się o 140 m, a przy szybie Dąbrówka o 122 m. Docelowo woda powinna osiągnąć w najwyższym punkcie (czyli w rejonie Bolesławia) poziom 308 m n.p.m. Aktualnie są to 302 metry. Trend przyrostu wody jest wyraźnie spadkowy.
W jaki sposób monitorowany jest poziom wody?
Specjalny zespół powołany przez ZGH “Bolesław” w Bukownie w sposób ciągły prowadzi monitoring wodny w oparciu o sieć piezometrów zlokalizowanych w różnych miejscach na obszarze leja depresji oraz poza nim. Piezometr to wywiercony otwór w ziemi, pozwalający na określenie poziomu wody oraz pobranie próbek do badań. Dzięki pomiarom możliwa jest bieżąca kontrola poziomu wody w różnych miejscach, które są ważne dla bezpieczeństwa mieszkańców. Kilkuletni monitoring pokazuje także sezonowość poziomu wody - latem poziom spada, a zimą wzrasta. Różnica ta w niektórych piezometrach wynosi ok. 7 m. Nawet po osiągnięciu poziomu docelowego, należy spodziewać się, że będą występowały sezonowe różnice w poziomie wody.
Gdzie powstają zalewiska?
Zalewiska powstają w miejscach, gdzie była prowadzona eksploatacja piasku oraz na zapadliskowych terenach pogórniczych, gdzie do połowy lat 90-tych mogła być prowadzona eksploatacja zawałowa. Powstałe w ziemi zagłębienia wypełniają się wodą w sposób naturalny w wyniku podnoszenia się lustra wody. Tempo powstawania zalewisk jest uzależnione od wielu czynników, w tym budowy geologicznej poszczególnych miejsc i wielkości zagłębień. Prognozuje się, że w rejonie bolesławsko-olkuskim powstanie 6 zalewisk. O przyszłości tych miejsc rozmawiano podczas czerwcowej konferencji “Tworzące się zalewiska – szanse i wyzwania dla regionu” zorganizowanej przez ZGH “Bolesław” w Bukownie.
