może to potwierdzić ok. 5.300 osób, które w okresie od czerwca 2017 do końca 2021 roku obejrzało tę wystawę.

W 2022 roku mija już 4 lata działalności wystawy stałej pn.: Kopalnia Wiedzy o Cynku. Oficjalne otwarcie miało miejsce 20 czerwca 2017 roku, a wcześniej, bo 6 czerwca 2017 roku zaprezentowano wystawę grupie zacnych emerytów, byłych pracowników ZGH. W spotkaniu wzięli udział (w porządku alfabetycznym): Andrzej Blehm, Jan R. Chojowski, Józef Fudali, Andrzej Krok, Wacław Krok, Józef Liszka, Jan Mędrek, Józef Niewdana, Mieczysław Ochab, Wiesław Piątek, Czesław Rybak, Bogdan Włodarz, Ryszard Wnuk, Florian Zieliński. Rolę gospodarza pełnił Prezes Zarządu Bogusław Ochab, a towarzyszyli mu Dyrektor Techniczny Paweł Grzebinoga oraz Małgorzata Łaskawiec, przewodnicząca zespołu organizatorów Kopalni Wiedzy o Cynku. W spotkaniu uczestniczył również główny reżyser i animator ekspozycji, Awiszaj Adari (Aviszay Hadari) oraz autor zdjęć i realizator filmów, które wykorzystano w prezentacjach multimedialnych - Krzysztof Boniecki.

Przed budynkiem stoją, od lewej: Bogdan Włodarz, Ryszard Kyzioł, Wacław Krok, Paweł Grzebinoga, Andrzej Krok, Wiesław Piątek, Andrzej Blehm, Florian Zieliński,
Jan Mędrek, Mieczysław Ochab, Józef Liszka, Małgorzata Łaskawiec, Ryszard Wnuk,Bogusław Ochab, Czesław Rybak, Janusz Stępniewski, Jan R. Chojowski, Józef Fudali.(fot. K. Boniecki)

W oficjalnych uroczystościach otwarcia KWoC uczestniczyli zaproszeni goście, w tym między innymi przedstawiciele Stalproduktu S.A., spółek zależnych Grupy Kapitałowej ZGH „Bolesław”, władze okolicznych samorządów, reprezentanci nadzoru górniczego, instytucji naukowo-badawczych oraz firm współpracujących z ZGH „Bolesław” S.A.
Wszyscy obecni, zarówno na spotkaniu 6 czerwca jak i 20 czerwca 2017 roku stwierdzili, że multimedialna Kopalnia Wiedzy o Cynku to przedsięwzięcie na miarę XXI wieku.

Uroczystego otwarcia ekspozycji multimedialnej Kopalnia Wiedzy o Cynku (20.06.2017) dokonuje Prezes ZGH „Bolesław” S.A. Bogusław Ochab i Prezes Stalprodukt S.A. Piotr Janeczek (fot. K. Boniecki)

Otwarcie ekspozycji multimedialnej Kopalnia Wiedzy o Cynku (20.06.2017). W roli prezentera Awiszaj Adari (fot. K. Boniecki)

Wystawa została udostępniona do zwiedzania bezpłatnie. Zainteresowanie Kopalnią Wiedzy o Cynku było ogromne, co świadczyło o potrzebie powstania takiego miejsca, które poprzez seanse audiowizualne i prezentacje multimedialne przybliży historię i tradycje górnictwa i hutnictwa rejonu olkusko-bolesławskiego.

Wystawa cały czas „żyje”, odwiedzają ją dzieci z przedszkoli, młodzież ze szkół, studenci, pracownicy naukowi z wyższych uczelni oraz z pobliskich zakładów pracy, emerytowani i czynni pracownicy ZGH, mieszkańcy okolicznych miejscowości, przewodnicy turystyczni, pracownicy centrów kultury, bibliotek, muzeów oraz turyści indywidualni. Nie brakuje również gości z innych regionów Polski, a także z zagranicy. Kopalnię Wiedzy odwiedziły grupy obcojęzyczne reprezentujące nawet tak odległe kraje, jak kraje arabskie, Izrael, Indie, Taiwan, Chiny, Japonię, bliższe i dalsze kraje europejskie, nie mówiąc już o sąsiadach Polski.

Dla młodzieży z Bukowna, Bolesławia i Olkusza miejsce to jest szczególną lekcją historii o ziemi, na której się urodzili i o kopalni, w której pracowali ich dziadkowie, ojcowie.

Szacuje się, że w już pierwszym roku działalności Kopalnię Wiedzy o Cynku zwiedziło ok. 2.000 osób.
W 2018 roku w Księdze Pamiątkowej udokumentowano, że w KWoC pojawiło się ok. 170 grup o liczebności od 5-cio do 28-osobowych, ale były też grupy, które wpisu nie zostawiły (przez zapomnienie najprawdopodobniej).

Wycieczka z Izraela zwiedza Kopalnię Wiedzy o Cynku (fot. K. Boniecki)

W 2019 roku KWoC gościł ok. 1.600 osób. Tym razem w mniejszym niż w latach poprzednich stopniu zwiedzającymi byli uczniowie okolicznych szkół. Większą część gości stanowiły osoby w starszym wieku i to w zdecydowanej liczbie spoza lokalnej społeczności. Gościliśmy m.in. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska z Krakowa i Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, grupy z: Włoch, Słowenii. Finlandii, Niemiec, Ukrainy, Azerbejdżanu, Chorwacji, USA, Japonii, Watykanu, studentów Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego i Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Rolniczego z Krakowa, Uniwersytetu Warszawskiego Wydziału Geologii, studentów z Chin, Akademię Aktywnego Seniora z Bolesławia i studentów Uniwersytetu III Wieku z Olkusza, emerytów z Komorowa i okolic Warszawy, emerytowanych górników z Bolesławia, Caritas Archidiecezji Krakowskiej, Ochotniczą Straż Pożarną w Ustce – obóz strażacki, PTTK Oddział „Beskid” w Nowym Sączu, uczestników 58 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych w Krakowie, przedstawiciele i goście Instytutu Gospodarki Surowcami, Minerałami i Energią PAN, Fundację Wspierania Rozwoju Społecznego „LEONARDO” z Wieliczki oraz dzieci z zespołem Downa, które przebywały na wakacjach w MOSiR Bukowno i wielu innych gości (trudno niestety wszystkich wymienić).
2020 był trzecim pełnym rokiem funkcjonowania wystawy, zapowiadał się równie dobrze jak dwa poprzednie. Świadczyć o tym mogą dwa pierwsze miesiące działalności oraz wypełniający się kalendarz wizyt. Kiedy w kalendarzu odnotowywane były kolejne zgłoszenia nagle niespodziewana okoliczność praktycznie zburzyła plany i oczekiwania. 4 marca potwierdzono zarażenie koronawirusem SARS-CoV2 u pierwszego w Polsce pacjenta. Konsekwencją powyższego było wprowadzenie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii. Cały ten rok zapisał się w historii jako rok, w którym pandemia zdominowała każdy element życia nie tylko w Polsce, ale również na świecie – od pracy, poprzez czas wolny, aż po życie rodzinne. Ograniczeń z tym związanych doświadczyła również Kopalnia Wiedzy o Cynku. Zaplanowane wizyty marcowe i kwietniowe w większości były odwoływane, a w kolejnych miesiącach: maj, sierpień, listopad i grudzień wystawa była zamknięta dla zwiedzających. Choć w 2020 roku KWoC odwiedziło niestety tylko ok. 300 osób, to wizytujący chętnie dzielili się wrażeniami po obejrzeniu ekspozycji i zostawiali wpisy w Księdze Pamiątkowej. Budujące jest to, że są one bardzo pozytywne, a większość z nich wyraża zachwyt wobec dzieła, jakim jest KWoC.
Dla przykładu jeden tylko wpis emeryta. „Jestem już wiele lat na zasłużonym odpoczynku – mam 83 lata. Na wszystkich trzech kopalniach wchodzących w skład ZGH „Bolesław” pracowałem. (…) jednak nie myślałem, że marzenia moje się spełnią. Dziś miałem okazję zwiedzić takie właśnie muzeum i wyrazić podziw dla tak wspaniałego obiektu i jego wyposażenia. Dziękuję i proszę nie zaprzepaścić tego dorobku – jest wspaniałe!”
I jeszcze wpis byłego głównego geologa kraju, prof. dr hab. Krzysztofa Szamałka: „Jestem pod wielkim wrażeniem jakości przekazu w Waszej ekspozycji. Jest prawdziwa, rzetelna i zostanie na zawsze – możliwość przetrwania pamięci o dokonaniach przodków. Gratuluję pomysłu i realizacji.”

Delegacja rządowa z wicepremierem Jarosławem Gowinem i minister rozwoju Jadwigą Emilewicz na czele.

W KWoC gościł m.in. Zespół Centrum Energetyki AGH: prof. dr hab. inż. Wojciech Nowak, dr hab. inż. Marek Ściążko i dr inż. Stanisław Tokarski w towarzystwie Prezesa Bogusława Ochaba i Tomasza Dzierżka

 Rok 2021 był czwartym pełnym rokiem funkcjonowania wystawy, zapowiadał się wyjątkowo niekorzystnie z powodu ciągle pustoszącego społeczeństwo koronawirusa SARS-CoV-2 (to drugi rok pandemii i wzmożonej akcji szczepień społeczeństwa). Świadczyć o tym mogą cztery pierwsze miesiące, kiedy to wystawę zwiedziły zaledwie trzy nieliczne grupy osób. Były wśród nich: delegacja największego w Polsce producenta materiałów wybuchowych Nitroerg S.A. oraz wiceminister w Ministerstwie Energii Tomasz Dąbrowski w towarzystwie współpracowników.
Szczepienia znacznie zmniejszyły ryzyko hospitalizacji i zgonu, co między innymi spowodowało, że po wstępnym zastoju, także nasza wystawa „odżyła”.

Wystawę zwiedziły grupy gości, m.in.: dr hab. Ewa Satalecka, Dziekan Wydziału Sztuki Nowych Mediów w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych a także przedstawiciele Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wśród gości była także Agnieszka Szpala, Kierownik Zespołu ds. Przestrzeni Kulturowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Kolejną grupę tworzyli przedstawiciele Ośrodka Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOsfera z Jaworzna.
Przykładowy wpis w Księdze Pamiątkowej: „Pełne inspiracji, wiedzy i historii miejsce.”

KWoC obejrzała m.in. grupa Mateusza Sarny wiceprzewodniczącego Komisji Turystyki Pieszej Oddziału PTTK w Jaworznie, rodzina z Wiednia oraz grupa pracowników AGH z gośćmi z Dominikany.

Księga Pamiątkowa: „Cudowne miejsce. Warto odwiedzić i zwiedzić!!!”

W miesiącach wakacyjnych 2021 roku KWoC gościła grupy rodzinne z różnych stron kraju i z zagranicy, pracowników Uniwersytetu Śląskiego, półkolonie dzieci z Bolesławia, grupę dzieci z podlaskiego, Dorotę Wojciaczyk, Kierowniczkę Wydziału ds. Rejestru Zabytków Nieruchomych Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków oraz wielu gości indywidualnych, przebywających w okolicy Bukowna, jak również grupę dzieci niepełnosprawnych ze Stowarzyszenia Dobroczynnego Res Sacra Misser na Skałce oraz turystów z hotelu TRAMP w Bukownie.

Księga Pamiątkowa: „«Świetlica na Skałce» bardzo serdecznie dziękuje za magiczną podróż, która dała nam mnóstwo wrażeń i wzbogaciła naszą wiedzę na tematy bliskie, nieodkryte…”

Księga Pamiątkowa:, „Jako były górnik jestem zbudowany wszystkim tym, co przygotowaliście w tym muzeum. Włożyliście ogrom pracy, ale przekazujecie też ogrom wiedzy o czasach minionych.”

W kolejnych miesiącach 2021 roku wystawę zwiedziły m.in.: dzieci z Mogilan k. Krakowa, studenci geologii z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, dzieci szkół podstawowych, rodziny z dziećmi, przewodnicy z Koła Grodzkiego w Krakowie, grupa turystów z przewodnikiem Henrykiem Witeckim (przewodnik turystyczny, pedagog, animator szkolnej turystyki, od prawie 30 lat w PTTK),
grupa z U.S. STEEL s.r.o. Koŝice Słowacja.

Kolejny wpis z Księgi Pamiątkowej: „Szeroko otwarte oczy, nastawione uszka naszych dzieci świadczą o wielkim zainteresowaniu omawianą tematyką. Wspaniale przygotowana treść pozwoliła przybliżyć historię i tradycję naszego regionu związaną górnictwem i hutnictwem. Wielkie gratulacje dla organizatorów i prowadzących zajęcia”.

W październiku 2021 roku KWoC gościła grupę pracowników HCM „Miasteczko Śląskie”, Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Witeradów, młodzież szkół zawodowych z Olkusza oraz reprezentantów Przedsiębiorstw Wodociągowych z rozległego rejonu. Grupa zorganizowana przez prezesa wodociągów olkuskich Alfreda Szylko.
Nawiązano kontakt z Muzeum Górnictwa Węglowego z Zabrza oraz przygotowano pięciodniowe warsztaty dla grupy 12 studentów z Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych z Warszawy.

Kolejne miesiące to wizyty uczniów ze Szkół Podstawowych z Olkusza, Zawady, Kosmolowa, Gorenic, Osieka, Sieniczna, Zedermana, Braciejówki (taki nawał odwiedzających wynikał z poluzowania obostrzeń związanych z pandemią i z powrotem uczniów z nauki zdalnej do szkół, wyjazdy sprzyjały integracji uczniów, zatem nasza Kopalnia Wiedzy „pękała w szwach”).

Wpis z Księgi Pamiątkowej: „Kopalnia Wiedzy o Cynku stała się dla nas uczniów ze Szkoły Podstawowej w Osieku prawdziwą kopalnią wiedzy na temat geologii i ciężkiej pracy górnika. Serdecznie dziękujemy Panom, którzy w przepiękny sposób zaprezentowali nam tę niezwykłą ekspozycję.”

W ostatnich miesiącach 2021 roku zorganizowano kolejne warsztaty dla grupy studentów Uniwersytetu Pedagogicznego z Krakowa, z kierunku turystyka historyczna i dziedzictwo kulturowe, pod okiem opiekunów uczelnianych z dr Urszula Kicińską na czele, z nadzieją na dalszą współpracę.

W grudniu gościliśmy grupę pracowników muzeum „Sztygarka” z Dąbrowy Górniczej z dyrektorem Arkadiuszem Rybakiem na czele. Przyjechali do nas wszyscy pracownicy „Sztygarki” - łącznie 14 osób.
W roku 2021 wystawę „Kopalnia Wiedzy o Cynku” zwiedziło ponad osiemdziesiąt mniej lub bardziej licznych grup, w sumie około 1.400 osób, w większości grupy szkolne i przedszkolno-szkolne, a także grupy rodzinne. Jeśli chodzi o liczebność, były grupy liczące nawet ponad czterdzieści osób, ale były także trzyosobowe. Tym razem przez wystawę „przewinęło” się stosunkowo dużo młodych ludzi. Zaskakującym zjawiskiem dla oprowadzających była reakcja dzieci i młodzieży, gdy stawiano im pytanie w brzmieniu: „czy któreś/któryś z was chciałoby w przyszłości zostać górnikiem/hutnikiem?” Trudno powiedzieć, czy tylko nieśmiałość w tym przypadku powodowała, że prawie nikt nie decydował się udzielić pozytywnej odpowiedzi.

W roku 2021 nadzór nad wystawą przejęła Fundacja ZGH „Bolesław”, co spowodowało, że oprócz działalności związanej z udostępnieniem wystawy do zwiedzania organizowane również były różnego typu konferencje, seminaria i inne spotkania tematyczne.

W okresie dotychczasowej działalności KWoC, tj. od 20 czerwca 2017 do grudnia 2021, wystawę obejrzało ok. 5.300 osób.

Wszystkie (bez wyjątku) wpisy zamieszczone w „Księdze Pamiątkowej” charakteryzuje pozytywna opinia o pomysłodawcach i twórcach tej wystawy. Zwiedzający w przeróżny sposób wyrażają wdzięczność dla dyrekcji ZGH „Bolesław” S.A., która nie szczędzi sił i środków dla upamiętnienia dokonań przodków oraz współcześnie żyjących górników i hutników zmagających się z przeciwnościami losu, towarzyszącymi procesowi wydobycia i przetwórstwa rud cynku i ołowiu. Trudno wobec tego było ocenić i wybrać najbardziej przemawiające do wyobraźni wpisy, ale przynajmniej kilka z nich warto przytoczyć:

(…) „Kopalnia Wiedzy to miejsce niezwykłe, którym można i trzeba się chwalić!”
Z najlepszymi życzeniami Piotr Ćwik, Wojewoda Małopolski

„W podziękowaniu za możliwość zwiedzenia Muzeum wraz z ciekawymi eksponatami, ciekawą historią Zakładu Górniczego, ciekawą prezentacją daleko wykraczającą poza poprzedni wiek.”
Z życzeniami biznesowych sukcesów i błogosławieństwa św. Barbary
Kazimierz Koprowski, Prezes WFOŚiGW Kraków

„Wyrazy uznania i szacunku dla Prezesa Bogusława Ochaba, wszystkich twórców i pracowników, którzy przyczynili się do powstania muzeum «Kopalnia Wiedzy o Cynku»
za podjęty trud dla ocalenia historii i tradycji górnictwa i hutnictwa rud cynku i ołowiu w Polsce.”
Krzysztof Król – I Wiceprezes WUG w Katowicach

„Zachwycona pasją i jej wynikami w propagowaniu wiedzy o dziejach tego niezwykłego miejsca. Wyrazy najwyższego uznania dla Władz Zakładu!”
składa Monika Bogdanowska – Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków

Wystawę zwiedziło szereg ważnych, znanych szerszemu ogółowi osób (profesorów, prezesów, dyrektorów, polityków), i ich głos się liczy, ale może warto przywołać także przykłady wpisów zwykłych ludzi. Oto dwa takie przykłady:

„Bardzo dziękuję za świetną wycieczkę. Mieliśmy pojechać na basen, ale to jest lepsze.”
Dziękuję
Paulinka Musiał (dziecko w wieku wczesnoszkolnym)

„Jeszcze nie weszliśmy do wnętrza a już zaciekawiły nas maszyny górnicze różnego przeznaczenia. O każdej z nich przewodnik opowiadał bardzo ciekawie i wyczerpująco. Nowocześnie urządzone wnętrze muzeum zrobiło na nas niesamowite wrażenie. Człowiek nie ma zielonego pojęcia jak wygląda kopalnia cynku i ołowiu, jak wygląda proces dojścia do czystego produktu. W porównaniu z kopalnią węgla jest to bardzo złożone. W związku z tym zadawaliśmy mnóstwo pytań, i o dziwo prowadzący odpowiadał na wszystkie tak dokładnie, że «opadały nam szczęki». (…) Chcę podkreślić, że uzmysłowiono nam jak wielki trud ponosili górnicy, w jak ciężkich warunkach pracowali, i z jakim spotykali się niebezpieczeństwem. Jestem pewien, że muzeum Wasze powinno być odwiedzane przez liczne wycieczki ludzi w każdym wieku, a zwłaszcza przez młodzież. Wiedza w Polsce o przemyśle wydobywczym jest skromna. Pełni wrażeń z «kopalni» wychodzą
Irena Szymańska Jerzy Szymański z Łodzi”
(Dla porządku dodać trzeba, że Ona to emerytowany wykładowca Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, a On to emerytowany nauczyciel matematyki w łódzkich szkołach średnich).

No i cóż tu dodać do tego. Oczywiście można by całą „Księgę Pamiątkową” przywołać. Każdy zamieszczony w niej wpis jest dowodem, że wystawa jest potrzebna, że dzięki niej górniczy i hutniczy trud przynajmniej w części zostanie ocalony i doceniony.

O tym, że uruchomienie wystawy było „strzałem w dziesiątkę” niech świadczy przytoczony niżej fakt. Otóż jest listopadowy dzień, na który zapowiedziano grupę przedszkolaków. Ponieważ tak młodych osób nie sposób zająć wywodami na tematy poważne, oprowadzający musiał podjąć próbę zainteresowania grupy tematyką bliską prezentowanej na wystawie, ale przystosowaną do wieku. Ponieważ zbliżało się święto patronki górników, św. Barbary, wystąpił w galowym mundurze górniczym i przyniósł książkę z legendami o skarbniku. Nim zaproponował czytanie zapytał: - czy wiecie kim jest pan stojący przed wami? Na początek konsternacja zapanowała, ale po chwili któreś z dzieci wyrwało się, i nieśmiało woła: - kominiarz. Reszta podchwyciła, co zaproponował kolega i już wszyscy chórem wołali: - kominiaaarz !!!!

Czy, jeśli te dzieci opuszczając wystawę wiedzą już, jak wygląda górnik i wiedzą, że on z bolesławsko-olkuskiej ziemi, z której wydobywano cynk i ołów a nie węgiel, to trzeba czegoś więcej?

Od momentu uruchomienia wystawy zaszczytną funkcję przewodników w KWoC pełnili Panowie: Jan Ryszard Chojowski, Jacek Jochymek (aktualnie z powodów zdrowotnych na urlopie), Ryszard Wnuk*, a od września 2021 Marek Piotrowski. Panowie przewodnicy to emerytowani pracownicy dozoru górniczego kopalni „Olkusz-Pomorzany”, posiadający ugruntowaną wiedzę historyczną, jak również tę współczesną – to nasza KOPALNIA WIEDZY – którą chętnie się dzielą i z pasją przekazują wszystkim, którzy odwiedzają naszą wystawę.

*Z żalem i smutkiem należy odnotować, że w dniu 6 lipca 2021 roku zmarł Ryszard Wnuk pasjonat geologii, astronomii i nauk przyrodniczych a także jeden z twórców tej wystawy i bardzo dobry człowiek.